İran’la işbirliği kararı

Liderlerin buluşmasında iki ülke arasında imzalanması beklenen doğalgaz anlaşmasına ilişkin nihai bir karar çıkmadı ama yüksek tonda bir bölgesel işbirliği mesajı verildi.

14 Ağustos 2008 / 22:00

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ı Çırağan Sarayı'nda karşıladı. Görüşmelerde öncelikli gündem maddeleri İran'ın nükleer programı, enerji ve güvenlik konularında işbirliğiydi. Gül ve Ahmedinejad'ın görüşmesi yaklaşık 1 saat sürdü. Bu görüşme öncesinde heyetlerarası görüşmeler yapıldı.

İran heyetinde dışişleri, enerji ve petrol bakanları vardı. Görüşmelere Türkiye'den ise İçişleri Bakanı Beşir Atalay, Enerji Bakanı Hilmi Güler ve Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Mehmet Şimşek katıldı. Bakanlardan oluşan heyetlerin toplantısı da yaklaşık 5 saat sürdü.

Bu görüşmeler sonunda taraflar karşılıklı mutabakatlara imza attı. Uluslararası alanda işbirliği ve kaçakçılıkla mücadele konularında anlaşmaya varıldı. Enerji konusunda doğalgaz ve elektrik konularında da çalışmaların sürdürülmesi kararı alındı.

Tarafların, İran gazını Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşıyacak boru hattı konusunda bir anlaşmaya imza atabileceği de belirtiliyordu. Ancak günün sonunda böyle bir anlaşma haberi gelmedi.

Gül ve Ahmedinejad'ın ortak basın toplantısı karşılıklı dostluk mesajlarıyla başladı.

ORTAK BASIN TOPLANTISI
Türkiye ve İran, içişlerine saygı, iyi komşuluk ve işbirliği ilişkilerini geliştirme konusunda uzlaştı. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Türkiye'nin İran'ın nükleer programı meselesine diplomatik yollarla çözüm bulunmasından yana olduğunu belirtti.

Cumhurbaşkanı Gül ile İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, baş başa ve başkanlık ettikleri iki ülke heyetleri arasındaki görüşmelerin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Toplantıda ilk sözü alan Cumhurbaşkanı Gül, Ahmedinejad'ın kendi davetleri üzerine Türkiye'yi ziyaret ettiğini belirterek, kendisine bir kez daha “hoşgeldiniz” dedi.

Türkler ve İranlıların iki büyük kardeş millet olduğunu ve bu iki büyük milletin kurduğu uygarlıkların tarih boyunca etkileşim içinde olduğunu ifade eden Gül, dost ve komşu İran ile köklü, beşeri, kültürel ve tarihi bağların bulunduğunu kaydetti.

Yaklaşık 400 yıldır istikrarlı komşuluk ilişkileri muhafaza edilen komşu İran ile ilişkilere değer verdiklerini, önem atfettiklerini anlatan Gül, “Konuk Cumhurbaşkanı Sayın Ahmedinejad ile görüşmelerde, ilişkileri içişlerine karışmama, karşılıklı saygı, iyi komşuluk ve güvenlik işbirliği ilkeleri zemininde her iki halkın ve bölgemizin yarar ve istikrarına katkı sağlayacak şekilde sürdürme arzumuzu karşılıklı olarak teyit ettik” dedi.

Gül, görüşmelerde ikili ilişkilerde sağlanan genel ilerlemeden duydukları memnuniyeti kaydettiklerini dile getirdi.

Bu yıl sonu itibariyle 10 milyar dolara yaklaşması muhtemel toplam ticaret hacminin kısa sürede 20 milyar dolara çıkarılması hedefini bir kez daha teyit ettiklerini vurgulayan Gül, ikili ticarette Türkiye aleyhine olan dengesizliğin azaltılması konusuna da değindiklerini kaydetti.

Gül, bu hususların Devlet Bakanı Mehmet Şimşek ile İran Dışişleri Bakanı Muttaki'nin eş başkanlıklarında 10 gün sonra Tahran'da gerçekleştirilecek olan 20. Dönem Karma Ekonomik Komisyon Toplantısı sırasında detaylı bir şekilde ele alınacağını bildirdi.

DOĞALGAZDA KESİNTİLERİN ÖNÜNE GEÇİLMESİ
Elektrik, petrol ve doğalgaz gibi enerji alanlarında her iki ülkenin sağlayacağı karşılıklı faydaların da görüşmelerde kapsamlı olarak ele alındığını belirten Gül, “Bu çerçevede İran'dan halen ithal etmekte olduğu doğalgazda kış aylarında görülebilen kesintilerin önüne geçilebilmesi için alınabilecek tedbirlere değindik ve bu konuda teknik kurum ve kuruluşlarımızın ortaklaşa çözüm arayışına girmesi hususunda mutabık kaldık” dedi.

Gül, görüşmelerde "uyuşturucu kaçakçılığı, terörizm ve örgütlü suçlarla mücadelede" alanındaki ikili işbirliğine verdikleri öneme de değinerek bu alandaki işbirliğini ahdi bir temele oturtmaya karar verdiklerini söyledi.

Temaslar sırasında ayrıca iki ülke arasındaki kültür anlaşması imzalanmasının 50. yıl dönümüne denk gelen 2009'un karşılıklı olarak “Türkiye-İran Kültür Yılı” olarak kutlanması hususunda mutabık kaldıklarını belirten Gül, bu çerçevede düzenlenecek kültürel faaliyetlerin organizasyonu için karşılıklı olarak ilgili kurumları görevlendirdiklerini kaydetti.

NÜKLEER PROGRAMI
Gül, İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejad ile gerçekleştirdikleri görüşmelerde ikili konuların yanı sıra bölgenin iki önemli ülkesi olarak bölgesel meseleler ve ayrıca İran'ın nükleer programına yönelik hususları da ele aldıklarını kaydetti. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, şöyle konuştu:

“Türkiye, İran'ın nükleer programı meselesine diplomatik yollarla çözüm bulunmasından yanadır. Bu çerçevede 6 ülkenin sunduğu kapsamlı bir teşvik paketiyle çözüm için yeni ve çok önemli bir fırsat penceresi açan görüşme süreci başlamıştır. Bu sürecin tüm ilgili tarafların ortaya koyacakları yapıcı ve sorumlu bir irade ve iyi niyet çerçevesinde akamete uğramaksızın devam etmesini ve kısa sürede olumlu bir sonuca ulaşmasını arzu etmektedir. İran'ın nükleer programına ilişkin çözümün uluslararası toplumun kaygılarını dikkate alan, aynı zamanda İran'ın nükleer silahların yayılmasının önlenmesi anlaşması çerçevesindeki meşru haklarını gözetecek bir içerik taşımasını arzu ediyoruz. Malumunuz olduğu üzere, diplomatik süreci teşvik amacıyla geçen sene Ankara'da Doktor Solana ile İran muhatabı doktor Laricani arasında görüşmelerden birinine ev sahipliği yapmıştık. Türkiye'nin aynı mülahazalarda diplomatik sürece katkı sağlayıcı faaliyetlere geçmişte olduğu gibi bugün de hazır olduğunu İranlı dostlarımızla bir kez daha görüştük ve dikkatlerine getirdik.”

“GAYRETLERİMİZİ BERABER SÜRDÜRECEĞİZ”
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Güney Kafkaslarda barış, istikrar ve refah ortamının egemen kılınmasının, Türkiye'nin dış politika hedefleri arasında öncelikli yer işgal ettiğini bildirdi.

Cumhurbaşkanı Gül, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ile birlikte Çırağan Sarayı'nda düzenlediği ortak basın toplantısında, Ahmedinejad'ın ziyareti vesilesiyle bölgede ağırlığa sahip iki komşu ülke olarak bölgesel meseleleri de değerlendirdiklerini söyledi.

Gül, bu kapsamda ele aldıkları hususlardan birinin Gürcistan'daki endişe verici gelişmeler olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

“Güney Kafkaslarda barış, istikrar ve refah ortamının egemen kılınması, Türkiye'nin dış politika hedefleri arasında öncelikli yer işgal etmektedir. Bölgedeki kriz ve donmuş ihtilafların, bölge ülkelerinin egemenlik, bağımsızlık ve toprak bütünlüklerine saygı temelinde barışçıl yollarla çözümünü destekliyoruz. Bu bağlamda karşılıklı olarak Gürcistan'ın Güney Osetya özerk bölgesinde 7 Ağustos günü başlayan çatışmalardan duyduğumuz üzüntü ve endişeyi paylaştık.”

Çok sayıda can kaybına ve yaralanmalara yol açan çatışmaların bölgesel barışı ve güvenliği ciddi bir şekilde tehdit ettiğine inandıklarını dile getiren Gül, “Çatışma ortamının itidal, sağduyu ve diyalog yoluyla aşılarak, taraflar arasında bir an önce kalıcı barış sağlanması, yeni gerginliklere yol açabilecek adımlardan kaçınılması gerektiğine inanıyoruz” dedi.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, görüşmelerde, Irak'ın bölgesinde istikrar kaynağı ve ulusal uzlaşı zemini bulabilmiş bir ülke olması yönünde Türkiye ve İran'ın fikir birliği içerisinde olduğunu bir kez daha tespit ettiklerini aktararak, “Bu hedef doğrultusunda komşu ülkeler platformu çerçevesinde de ikili olarak İran'la birlikte çalışmaya devam edeceğiz. Ayrıca Afganistan'ın istikrar, güvenlik ve refahı için de gayretlerimizi beraber sürdüreceğiz” şeklinde konuştu.

Komşu ve dost ülke İran'la iki ülke halkları ile bölgenin istikrar ve kalkınması odaklı görüşmelere her düzeyde devam etme yönündeki iradelerini bu ziyaret çerçevesinde bir kez daha paylaştıklarını dile getiren Gül, “Bu vesileyle değerli misafirim ve beraberindeki heyete bir kez daha Türkiye'ye 'Hoşgeldiniz' diyorum ve bu görüşmelerimizin her iki ülke halkının ve bölgenin çıkarına olmasını temenni ediyorum” dedi